15. novembar - Svetski dan hronične opstruktivne bolesti pluća (HOBP)
Hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP) prema savremenoj definiciji Globalne inicijative za hroničnu opstruktivnu bolest pluća (GOLD), definiciji Evropskog respiratornog udruženja (ERS) i Američkog torakalnog udruženja (ATS), predstavlja hroničnu bolest disajnih puteva u vidu hroničnog bronhitisa, astme ili emfizema, koja se može sprečiti neizlaganjem štetnostima u vazduhu (izbegavanjem pušenja i izloženosti duvanskom dimu i izbegavanjem drugih vrsta aerozagađenja u životnoj i radnoj sredini) i koja se može lečiti. Opstrukcija protoku vazduha u disajnim putevima je delimično reverzibilna (prolazna) ili potpuno ireverzibilna (neprolazna).
U toku 2018. godine, u zdravstvenim ustanovama Južnobačkog okruga, zbog hronične opstruktivne bolesti pluća bolnički je lečeno 547 lica svih uzrasta, a registrovana su 923 prijema u bolnicu zbog ovog uzroka.
Hronična opstruktivna bolest pluća je oboljenje progresivnog (napredujućeg) toka, koje se od prvih i najlakših simptoma, kroz sve teža oštećenja disajnih organa, razvija do respiratorne insuficijencije - slabosti respiratornog sistema u obavljanju njegove osnovne funkcije, tj. razmene kiseonika i ugljen-dioksida. U osnovi oštećenja nalazi se zapaljenje (inflamacija), kao odgovor na štetne čestice i gasove.
Prema mnogobrojnim istraživanjima, 80-90% osoba sa dijagnozom HOBP su hronični pušači ili bivši pušači. Ipak, u znatno manjem procentu HOBP nastaje i kod nepušača, jer postoje i drugi faktori rizika za nastanak hronične opstruktivne bolesti pluća, kao što su pasivno udisanje duvanskog dima od strane nepušača (naročito ako traje od detinjstva), prašina, hemikalije na radnom mestu (isparenja, iritansi i dimovi), zagađenje vazduha u zatvorenom prostoru nastalo od nepotpunog sagorevanja bioloških goriva (drva, ugalj, nafta, gas, biomasa...) u neispravnim pećima za zagrevanje i kuvanje i njihovog nepravilnog korišćenja (nečišćenje ložišta, solumara i dimnjaka; slabo provetravanje prostorija; spaljivanje otpadaka iz domaćinstva umesto propisanih goriva za određenu peć...) i zagađenje vazduha na otvorenom prostoru (saobraćaj, industrija...).
Prema procenama Svetske zdravstvene organizacije, HOBP je četvrti vodeći uzrok smrtnosti u svetu, posle oboljenja srca i krvnih sudova i akutnih respiratornih infekcija. Hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP) je oboljenje srednje i starije životne dobi i napreduje sporo, tokom više decenija.
Početni, rani, stadijum HOBP često se ne prepozna. Prvi simptomi HOBP su dugotrajni kašalj, iskašljavanje, nedostatak vazduha u toku fizičke aktivnosti i zviždanje u grudima. U početku se nedostatak vazduha javlja pri većem naporu. Sa napredovanjem bolesti, podnošenje napora je sve teže, osoba ostaje bez daha u toku svakodnevnih aktivnosti, kao što su penjanje uz nekoliko stepenica, hod po ravnom ili, čak, jutarnje umivanje i oblačenje.
HOBP je bolest od koje svake godine oboleva sve više ljudi. Što je bolest teža, to su i troškovi veći, kako direktni tako i indirektni (bolničko lečenje, hitni pregledi, kućno lečenje, kiseonik u kućnim uslovima, nega obolelog i dr), i zbog toga HOBP predstavlja sve veći zdravstveni, ali i socio-ekonomski problem.
Upravo zbog toga treba aktivno raditi na prevenciji nastanka HOBP. S obzirom da najveći broj obolelih od ove bolesti pripada populaciji pušača, prevencija pušenja, u smislu prestanka pušenja i zaštite od izloženosti duvanskom dimu na javnim mestima (prostori 100% bez duvanskog dima), najbolji su načini za smanjenje učestalosti tog oboljenja.